Grace Hopper (1906 - 1992)

The amazing grass hopper (de verbazingwekkende krekel). Soms ook wel de moeder van de computer genoemd

Vader als voorbeeld
Grace wordt in 1906 in New York geboren als Grace Brewster Murray, omstreeks dezelfde periode als de uitvinding van de T-Ford en de eerste vlucht over de Atlantische Oceaan. Ze groeit op als oudste dochter in een gezin met drie kinderen. Haar vader, Walter Murray, een verzekeringsagent, is haar grote voorbeeld . Hij mist beide benen maar slaagt er toch in zich lopend voort te bewegen met behulp van houten benen en twee krukken. Murray vertelt zijn kinderen dat als hij in staat is te lopen met twee houten benen en twee krukken, dat zij dan zeker alles moeten kunnen bereiken. Ze klimt hoger dan haar zusje en broertje in de bomen, en speelt ze cowboy en indiaantje met hen.
Haar vader steunde haar in het doorbreken van de vrouwelijke rolpatronen. Omdat meisjes en jongens volgens hem ook dezelfde studiekansen verdienen stimuleerde hij vooral zijn dochters te gaan studeren zodat ze hun eigen kost zouden verdienen. De crisis van 1893 had hem geleerd dat vrouwen zonder opleiding zo goed als kansloos zijn op de arbeidsmarkt.

Als ze zeven jaar is, vraagt ze zich af hoe haar alarmklok eigenlijk werkt, en haalt ze het ding uit elkaar. Als het haar niet lukt om de klok weer in elkaar te zetten, gaat Hopper op zoek naar meer studiemateriaal. Ze ontdekt zeven andere alarmklokken in het huis, die ze de ene na de andere uit elkaar begint te halen.

Haar eerste liefde
Grace blinkt uit in wiskunde. In 1928 studeert ze cum laude af in wis- en natuurkunde aan het Vassar College. Met een studiebeurs gaat ze wiskunde studeren in Yale. In 1930 trouwt Grace Murray met Vincent Hopper, een Britse professor verbonden aan de universiteit van New York. Het is crisistijd. Grace is blij als ze voor achthonderd dollar per jaar wiskunde als professor kan doceren aan het Vassar College. Om haar er aan te herinneren dat er meerdere oplossingen zijn voor één probleem tikken de wijzers van de klok aan de muur in de omgekeerde richting.

'Vroeger gebruikten ze ossen om zware lasten te trekken, en als één os het niet aankon, dan zocht niemand naar een nog grotere os. We moeten geen grotere computers bouwen, maar een netwerk van computers maken."

De dame die de koe bij de horens nam, was zelf een verbazende krekel. The Amazing Grace Hopper, zo werd ze genoemd in haar gloriejaren (grass hopper betekent krekel).

Haar tweede en misschien wel grootste liefde
In 1941, bij het uitbreken van en de Tweede Wereldoorlog laat Hopper haar baan als wiskundeprofessor voor wat ze is. Grace wil het land dienen en meldt zich aan bij de marine. Daarmee houdt ze een familietraditie in ere. Haar overgrootvader aan moederskant was admiraal geweest. Dienst nemen bij de marine blijkt echter minder eenvoudig dan ze had gedacht. Wiskundigen worden door de overheid als 'misbaar' beschouwd voor de oorlogsinspanningen. Ze zouden het land beter kunnen dienen als burger. Bovendien is ze klein van gestalte en woog ze amper 47 kilo. Bijna afgekeurd als soldaat, komt Grace Hopper met speciale toestemming toch op de marine-opleiding, waar ze zich als 34 jarige tussen de veel jongere rekruten moet handhaven.
We kunnen stellen dat indien ze in 1943 geen soldaat van het reserveleger geworden was de computer vandaag iets meer op een grote os geleken had.
In het leger ontmoet ze haar tweede grote liefde: Mark I. Hij was 2,5 meter groot, 2,5 meter breed en 15 meter lang. Hij had een mond van glas waar allerlei relays uit liepen, schakelaars en buizen bedekten zijn lichaam. Al had hij indrukwekkend groot brein, hij was geen man van veel woorden. Mark I, het mirakel van de moderne wetenschap, kon 72 woorden opslaan en drie optellingen maken in één seconde. Net zoals bij de wekkers kon Grace niet wachten om hem uit elkaar te halen. Zo wordt Grace de eerste vrouw die een programma schrijft voor 's werelds eerste grote digitale computer. De Mark I wordt gebruikt om de hoeken te berekenen waaronder de kanonnen van de marineschepen moeten vuren om het doel te raken. Deze hoeken variëren afhankelijk van de weersomstandigheden. Er was grote haast bij het werk. De machine draait continue, 24 uur per dag. Teamleden slapen op de bureaus om de Mark I ook 's nachts draaiende te houden.
Programmeren is een uiterst moeizaam karwei. Grace en haar collega's gaan mede daarom een databank bijhouden met programma's die ooit goed hebben gewerkt. Soms kunnen segmenten uit die programma's weer gebruikt worden in nieuwe code. Zo ontstaat een bibliotheek van subroutines.

Als echte computerpionier programmeert ze zowel de Mark I als de Eniac, de eerste machines die we nu computer noemen. Grace vond dat er veel tijd verloren ging met het schrijven van instructies in binaire code voor Mark I. Mark begreep alleen binaire code, 0 of 1, dus moest je telkens opnieuw eindeloos lange lijsten vol nullen en enen schrijven. Als je een 1 of 0 te veel zette of vergat, werkte het programma niet. Dus kwam Grace Hopper op een lumineus idee: ze leerde hem Engels lezen. Ze schreef een programma waardoor Mark een bevel van een woord kon omzetten in zijn eigen taal van nullen en enen. Zo ontstond Cobol, de eerste programmeertaal. "Ik heb het uitgevonden omdat ik mijn boek met nullen en enen niet meer kon dragen", grapte ze vaak later. Met behulp van twee andere jonge marine-officieren schrijft Grace Hopper haar eerste computerprogramma.

Computerbug
We danken aan Grace hopper ook een uitdrukking die in ons dagelijks computertaalgebruik is geslopen. Als we zeggen dat er een bug zit in een programma, dan komt dat door Grace. De bouw van de Mark II, door Grace Hopper en haar team, vond plaats in een gebouw zonder airco. De radiobuizen die werden gebruikt, deden de temperatuur aldaar tot tropische hoogten stijgen. In een poging af te koelen, zette medewerkers de ramen open. Op Opeens op 9 september 1945 liet Mark II het afweten, zonder aanwijsbare oorzaak. Binnenin de computer in relay nummer 70 vond men de boosdoener. Er bleek een mot (bug) tegen een relais aangevlogen en vervolgens geplet te zijn door hetzelfde relais. Als gevolg daarvan weigerde de computer elke dienst. Vanaf dat moment spreekt men over 'debuggen'. Als bewijs heeft Grace haar logboek met de ingeplakte mot bewaard. Telkens als Mark II stilviel en een overste vroeg wat er aan de hand was, vertelde Graces team dat er weer een 'bug' in de computer zat.

Compiler
In 1949 verruilt Grace Hopper Harvard voor de Eckert-Mauchly Computer Corporation in Philadelphia. Een riskante carrièresprong omdat men er destijds van uitging dat er geen markt bestond voor grote commerciële computers. Iedereen gebruikt mechanische ponskaartmachines voor het boekhoud- en rekenwerk en dat zal altijd zo blijven, zo dacht men. In 1950 wordt de Eckert-Mauchly Computer Corporation overgenomen door Remington Rand, later Sperry Corporation (een verre nazaat is het huidige Unisys). Men werkt aan de eerste succesvolle commerciële computer: de Univac I. In 1952 schrijft Grace Hopper de eerste compiler voor Sperry. Met behulp van deze compiler is het mogelijk wiskundige symbolen om te zetten in machinetaal. Voor het vervaardigen van de compiler maakt Grace gebruik van de subroutines die ze in de loop der jaren heeft verzameld. "Ik hoefde niets anders te doen een paar call routines te schrijven, de subroutines op een tape te zetten en de computer deze op te laten zoeken", zo omschreef ze het zelf. Na wat verfijningen en verbeteringen komt men met de A-2 compiler, de eerste die op enige schaal wordt gebruikt.
Voor Grace Hopper is een compiler niet genoeg. Ze wil het programmeren verder vereenvoudigen. Men zou met eenvoudige Engelstalige statements in staat moeten zijn om opdrachten te geven. 'Een ridicuul idee', zo meent het establishment. Maar ze zet door en schrijft Flow-Matic, een compiler annex computertaal die zo'n twintig Engelstalige statements kan begrijpen. Flow-Matic is gericht op de ontwikkeling van zakelijke toepassingen als salarisadministratie en facturering.

Cobol (Common Business Oriënted Language)
Rond 1957 zijn er drie computertalen in gebruik: APT, Fortran en Flow-Matic. Elk zijn ze slechts geschikt voor één enkel platform. Rond 1960 beseft men dat het tijd wordt voor een taal die op alle computerplatformen draait .
Zo wordt de Common Business Oriënted Language ofwel Cobol geboren. Vreemd genoeg is Hopper niet direct betrokken bij het ontwikkelwerk. Evenwel worden grote delen van haar Flow-Matic gebruikt voor Cobol. Tot haar groot verdriet moet Hopper eind 1966 met pensioen. Maar nog geen negen maanden later wordt ze weer teruggeroepen in actieve dienst om de taal Cobol te standaardiseren. Hopper werkte voor het leger tot ze 80 was. Onder haar leiding komt een Cobol-certificatie tot stand die voor iedereen beschikbaar is. In 1986, een kleine negentien jaar nadat ze was teruggeroepen, zwaait ze af als admiraal. Vanaf 1986 werkt ze nog sporadisch als consultant voor Digital Equipment Corporation.

Ze kreeg ook de eerste prijs voor beste programmeur: the best computer man in science. Met een Lucky Strike zonder filter in de hand stapte ze op haar 81ste aula's binnen, niet om te vertellen over haar verleden, maar over de toekomst van de computer. Ze voorspelde trends als de weercomputers, stelde voor om met de computer de sprinkhanen die de oogst opeten te volgen en droomde al in de tijd van Mark I, toen ze de computer leerde lezen, van een computer waartegen je kunt spreken. Haar droom, lang genoeg leven om de informaticaongelovigen uit haar jeugd op hun knieën te krijgen met een "Zie je wel dat de computer dat kan. Ik had het toch gezegd", is uitgekomen. Maar haar laatste wens, het grootste nieuwjaarsfeest van de eeuw meemaken, zonder millenniumbug, is niet uitgekomen. Op 86-jarige leeftijd sliep ze in op nieuwjaarsochtend, 1 januari 1992. Ze wordt met militaire eer begraven. Grace Hopper is zonder twijfel een van de meest bijzondere vrouwen die deze eeuw heeft gekend.